Jaskra/Jaskra z zaćmą
Jaskra/Jaskra z zaćmą
Jaskra (łac. glaucoma) jest to grupa chorób oczu, w której dochodzi do postępującego zaniku nerwu wzrokowego, przebiegającego z charakterystycznymi zmianami w wyglądzie tarczy nerwu II oraz postępującymi ubytkami w polu widzenia.
Mnogość objawów klinicznych, które może zgłaszać Pacjent, zależy od typu jaskry. Istnieje wiele rodzajów tej choroby, których wspólną cechą jest uszkodzenie nerwu wzrokowego prowadzące do ślepoty.
Jaskra jest chorobą przewlekłą, dlatego zawsze należy dążyć do tego, aby sukces terapeutyczny osiągać przy możliwie najmniejszych niedogodnościach leczenia, kosztach i działaniach niepożądanych.
Leczenie jaskry
Leczenie jaskry ma na celu: niedopuszczenie do pogarszania się widzenia lub minimalizowanie skutków rozwoju choroby. Celem postępowania terapeutycznego wg Europejskiego Towarzystwa Okulistycznego jest utrzymanie funkcji widzenia w stopniu odpowiadającym indywidualnym potrzebom pacjenta. Głównym celem leczenia jaskry jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i osiągnięcie ciśnienia docelowego, czyli szacowanej wartości ciśnienia, które chcemy uzyskać a przy którym nie następuje dalsze uszkodzenie jaskrowe.
W terapii jaskry stosuje się 3 grupy środków obniżających ciśnienie:
– leki
– zabiegi laserowe
– leczenie operacyjne.
W zależności od wskazań możemy stosować ww. środki oddzielnie lub łączyć terapie. Skuteczne leczenie jaskry powinno w każdym przypadku dopasowywać strategię postępowania terapeutycznego do indywidualnych potrzeb każdego Pacjenta. Nieodzowna jest także świadomość Pacjenta, który powinien poznać istotę choroby oraz rodzaje i sens stosowanych terapii.
Współpraca lekarza okulisty ze świadomym Pacjentem pozwala w pełni osiągnąć cel, jakim jest zachowanie widzenia odpowiedniego do potrzeb chorego do końca jego życia, bez zakłócenia jego codziennych zajęć, przy minimalnych działaniach ubocznych leczenia.
W CM MAVIT terapia jaskry prowadzona jest poprzez zastosowanie zarówno metod zachowawczych, jak i chirurgicznych. Przeprowadzane są także operacje łączone dla jaskry z zaćmą jednocześnie.
Chirurgiczne metody leczenia zaćmy
Strategia leczenia chirurgicznego dostosowywana jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Przeprowadzane operacje mają na celu ułatwienie odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej i obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. W CM MAVIT w Warszawie przeprowadzamy następujące typy operacji jaskry:
– operacje niepenetrujące: sklerektomia głęboka, kanaloplastyka
– operacje penetrujące: śródtwardówkowe wkleszczenie tęczówki obwodowej, trabekulektomia
– operacje z zastosowaniem implantów drenujących
MIGS – grupa zabiegów małoinwazyjnych z wykorzystaniem implantów
W zależności od wskazań zabiegi mogą być przeprowadzane zarówno z jednoczesnym zastosowaniem preparatów antyproliferacyjnych, jak i z jednoczesnym usunięciem zaćmy.
Operacje niepenetrujące
Najczęściej wykonywaną procedurą przeciwjaskrową jest sklerektomia głęboka. Jest to operacja niepenetrująca, czyli taka, w której nie dochodzi do pełnościennego otwarcia gałki ocznej. Polega ona na usunięciu ściany zewnętrznej kanału Schlemma, wytworzeniu błony filtracyjnej, poprzez którą ciecz wodnista z gałki ocznej w wyniku różnicy ciśnień przesączana jest do wytworzonej w twardówce przestrzeni dekompresyjnej. Operacja działa przez wytworzone w ten sposób drogi odpływu (podspojówkowa, nadnaczyniówkowa, śródtwardówkowa oraz drogę konwencjonalną poprzez kanał Schlemma) skutecznie obniża i stabilizują ciśnienie wewnątrzgałkowe. Sama operacja natomiast jest obarczona znikomą ilością powikłań. W celu utrzymania przestrzeni dekompresyjnej i odpływu podspojówkowego po operacji i zwiększeniu tym samym sukcesu pooperacyjnego stosowana jest specjalna substancja – Healaflow lub torebka przednia własnej soczewki pacjenta – w przypadku równoczesnego usunięcia zaćmy.
Przełomowa w leczeniu jaskry pod względem jakości życia po operacji okazała się nowoczesna technika operacyjna – kanaloplastyka. Procedura ta ma na celu udrożnienie i poszerzenie kanału Schlemma, stanowiącego główną drogę odpływu cieczy wodnistej w oku. Zabieg polega na wprowadzeniu do tegoż kanału drenu, przez który wpuszcza się specjalną substancję powiększającą jego objętość, a także pozostawienie nici napinającej kanał, pozwalającej na jego trwałe poszerzenie. Procedura zapewnia otwarcie i utrzymanie światła kanału Schlemma, dzięki czemu naturalne drogi odpływu mogą wydajniej odprowadzać ciecz wodnistą. Nie obserwuje się również powikłań charakterystycznych dla dotychczasowych penetrujących zabiegów.
Kanaloplastyka jest procedurą małoinwazyjną. Operacja ta zmienia utarte od wielu lat przekonanie, że zabiegi przeciwjaskrowe obarczone są z dużym ryzykiem powikłań, intensywną opieką pooperacyjną i istotnym ryzykiem obniżenia ostrości wzroku. Według opinii specjalistów chorób oczu prowadzenie Pacjenta po kanaloplastyce zbliżone jest do opieki po samej zaćmie, wymaga znacznie mniej kontroli i praktycznie żadnych procedur dodatkowych. Dzięki czemu jakość życia Pacjenta po takiej operacji ulega znacznemu podwyższeniu.
Operacje penetrujące
Charakteryzują się dużą skutecznością, ale obciążone są większą niż operacje nieperforujące możliwą liczbą powikłań, m.in.: hipotonią (bardzo niskie ciśnienie wewnątrzgałkowe) i jej następstwami: spłyceniem komory przedniej oka, odłączeniem naczyniówki oraz obrzękiem plamki. Najczęściej wykonywaną w CM MAVIT operacją tego typu jest śródtwardówkowe wkleszczenie tęczówki obwodowej. Operacja ta polega na umiejscowieniu fragmentu naciętej tęczówki pod wytworzonym wcześniej płatkiem twardówki i wytworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej z komory przedniej pod spojówkę.
Trabekulektomia polega na wycięciu części utkania beleczkowego za pomocą specjalnego tepanu pod wcześniej wytworzonym płatkiem twardówki. Obie operacje związane są z wytworzeniem w okresie pooperacyjnym pęcherzyka filtracyjnego, charakteryzującego się niewielkim uniesieniem na gałce ocznej pod powieką górną.
Implanty stosowane jako modyfikacja trabekulektomii, implantowane są pod płatkiem twardówki do komory przedniej. Operacja działa podobnie jak klasyczne operacje penetrujące – w oparciu o wytworzony pęcherzyk filtracyjny.
Operacje z zastosowaniem implantów drenujących
Zabiegi te inaczej nazywane operacjami setonowymi zarezerwowane są dla przypadków, w których brak jest normalizacji ciśnienia wewnątrzgałkowego, mimo maksymalnego leczenia zachowawczego i wcześniejszych operacji przeciwjaskrowych. W operacjach tego typu część rezerwuarowa umieszczana jest pod spojówką, natomiast część drenująca, w postaci cienkiej rurki, umiejscawiana jest w komorze przedniej lub tylnej.
Operacje mikroinwazyjne
Do operacji z tej grupy należą wszystkie interwencje chirurgiczne, które nie wymagają preparowania tkanki spojówki. Wykonuje się je z dostępu ab interno, czyli od strony komory przedniej oka. W chwili obecnej wykonuje się operacje na kanale Schlemma z zastosowaniem implantów iStent oraz operacje wytwarzające odpływ podspojówkowy z wykorzystaniem implantu XEM. Operacje tego typu mogą być wykonywane u pacjentów nawet we wczesnym stadium jaskry.
ECP – endoskopowa cyklofotokoagulacja
Metody operacyjne ECP, wykorzystujące najnowszą endoskopową technikę wizualizacji, uznawane są za bardzo skuteczne, przy niewielkiej liczbie powikłań. Podczas operacji tą metodą chirurg przeprowadza laseroterapię w strefie ciała rzęskowego odpowiedzialnej bezpośrednio za produkcję cieczy wodnistej i wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Operacje prowadzane są w sposób całkowicie kontrolowany, co znacząco podwyższa przewidywalność efektów terapii. ECP znajduje zastosowanie w niemal wszystkich postaciach jaskry. Operacje mogą być wykonywane zarówno jako łączone z operacją zaćmy, jak i jako niezależne procedury operacyjne. Obecnie metoda ECP jest stosowana także podczas leczenia pierwszego rzutu.
