Zmiany na powiekach – poznaj najważniejsze z nich
Powieki są bardzo ważnym elementem ludzkiego oka. Odpowiadają one za ochronę gałki ocznej i osłaniają ją przed światłem. Na powiekach często pojawiają się różnego rodzaju zmiany wynikające z infekcji czy chorób. Jakie są najpowszechniejsze z nich i co warto o nich wiedzieć?
Podział chorób powieki
Zmiany na powiece – górnej lub dolnej – mogą pojawić się w związku z różnymi czynnikami. Takie choroby dzieli się na te pochodzenia:
- infekcyjnego – spowodowane zakażeniem bakteryjnym, grzybiczym, pasożytniczym lub wirusowym,
- nieinfekcyjnego – spowodowane np. przez alergie, reakcje na przyjmowane leki, nowotwory lub inne choroby całego organizmu.
Zmiany te mogą obejmować zarówno całą powiekę, jak i tylko jej fragment. JedneNiektóre z nich powiększają się z czasem, a inne mają charakter nawracający.
Niektóre zmiany skórne pojawiające się w obrębie powiek mogą powodować problemy z widzeniem. Wynika to z naciskania takich struktur na rogówkę. Najczęściej przyczyniają się one do wystąpienia trudności z uzyskaniem odpowiedniej ostrości obrazu.
Najczęściej występujące zmiany na powiekach
U ludzi najczęściej występują choroby powiek, które mają związek z atopowym lub łojotokowym zapaleniem skóry, zarażeniem nużeńcem ludzkim, wypryskiem kontaktowym lub trądzikiem różowatym. Schorzenia te zwiększają ryzyko pojawienia się wielu zmian skórnych na powiekach, w związku z tym u osób chorych często stosuje się leczenie profilaktyczne.
Wśród najczęściej występujących zmian na powiekach warto wyróżnić:
- jęczmień – czyli ostre zapalenie mieszków włosowych i gruczołów przyrzęsowych,
- mięczak zakaźny – to okrągła zmiana z charakterystycznym wgłębieniem na środku, która może występować na całym ciele,
- gradówka – to twarda grudka wyczuwalna pod palcami,
- róg skórny – to duża, żółto-brązowa zmiana, która może pokryć nawet całą powiekę i część twarzy,
- kaszak – to okrągła, żółta lub czerwona zmiana przy ujściu mieszków włosowych,
- brodawczak powieki – to wypukła zmiana, która może powodować uczucie dyskomfortu,
- kępki żółte – występują u osób z niewłaściwie funkcjonującą gospodarką lipidową,
- zapalenie brzegów powiek – związane z infekcjami bakteryjnymi lub alergiami,
- skórzak – to zmiana rozwijająca się w okresie dziecięcym, która może nachodzić na dużą część rogówki i zaburzać widzenie.
Niektóre z wymienionych zmian skórnych są związane z zakażeniami wirusowymi lub bakteryjnymi, a inne wynikają z niewłaściwego funkcjonowania ważnych organów w ciele lub alergii. Wiele z nich może mieć nawet kilka przyczyn występowania.
Jęczmień
Jęczmień pojawia się w związku z zakażeniem gronkowcem złocistym lub paciorkowcami. Mikroorganizmy te powodują ropne zapalenie mieszków włosowych i gruczołów przyrzęsowych.
Objawy: Wśród objawów jęczmienia należy wyróżnić swędzenie, kłucie, ból, obrzęk oraz zaczerwienienie brzegu powieki. U nasady rzęs często pojawia się też stan zapalny. U niektórych osób może występować też gorączka, ból głowy czy dezorientacja, choć są to nieliczne przypadki.
Leczenie: Leczenie jęczmienia zwykle wymaga zastosowania okładów rozgrzewających i usunięcia rzęs z zakażonymi mieszkami. W poważniejszych stanach stosuje się również maści z antybiotykiem. Jeśli leczenie miejscowe jest nieskuteczne, istnieje opcja wprowadzenia ogólnego antybiotyku.
Mięczak zakaźny
Występuje w związku z wirusem MCV. Najczęściej pojawia się u dzieci, a u dorosłych może być oznaką obniżonej odporności. Mięczak zakaźny ma półprzeźroczystą strukturę, a w centrum znajduje się zagłębienie.
Objawy: U niektórych osób mięczak zakaźny może powodować świąd. Zwiększa też ryzyko wystąpienia zapalenia rogówki i spojówek.
Leczenie: Mięczaka zakaźnego można leczyć z wykorzystaniem laseroterapii, elektrokoagulacji, łyżeczkowania lub krioterapii.
Gradówka
Inną zmianą skórną powiek jest gradówka. Pojawia się ona w wyniku zatkania gruczołów łojowych w okolicach oka. Gradówka często jest zupełnie niezauważalna – można wyczuć ją pod palcami. W poważniejszych przypadkach powoduje jednak pewne dolegliwości.
Objawy: Do objawów wystąpienia gradówki warto zaliczyć wypadanie rzęs, pogrubienie powieki, obrzęk oka, czerwoną obwódkę wokół rogówki, gorączkę czy nawet tkliwość i powiększenie węzłów chłonnych. Gradówkę można również wyczuć pod palcami, jednak nie należy jej wyciskać.
Leczenie: Leczenie gradówki wymaga stosowania ciepłych okładów i masażu. W poważniejszych przypadkach wdraża się farmakoterapię czy nawet przeprowadza zabieg, który polega na przekłuciu zmiany i jej wyłyżeczkowaniu wraz z otoczką. To zadanie lekarza okulisty – nie można wykonywać go samodzielnie.
Róg skórny
Róg skórny to efekt nadmiernego rogowacenia naskórka. W wyniku tego zjawiska powstają żółtobrunatne masy o chropowatej powierzchni. Niekiedy mogą świadczyć o zmianach złośliwych, dlatego w ich przypadku często przeprowadza się biopsję.
Objawy: Róg skórny jest przede wszystkim problemem estetycznym, ale może powodować również stany zapalne. Zdarza się też, że wiąże się on z bólem i trudnościami z zamykaniem powiek.
Leczenie: Rogi skórne leczy się poprzez ich usunięcie. Metoda zastosowana przez lekarza zależy głównie od tego, czy zmiana jest złośliwa, czy nie. Istnieje możliwość zastosowania krioterapii, specjalnego lasera oraz cięcia chirurgicznego.
Kaszaki
Kaszak to mała, grudkowata zmiana, która pojawia się głównie na powiekach, ale może wystąpić na całym ciele. Jest określany również jako torbiel. Kaszaki dzieli się na naskórkowe i te w obrębie mieszków włosowych. Te zmiany widoczne gołym okiem mają żółtawe lub czerwonawe zabarwienie i są okrągłe.
Objawy: Kaszak nie powoduje bólu, swędzenia czy dyskomfortu. Najczęściej wykrywa się go poprzez dotyk lub zauważenie grudki na skórze. Zmiana ta może rosnąć przez nawet kilka lat i zostać dostrzeżona na długo po pojawieniu się jej zalążka.
Leczenie: W przypadku kaszaka nie ma możliwości zastosowania kremów czy maści. Jedyną metodą jest usuwanie zmiany przez lekarza. Specjalista nacina kaszaka i usuwa zawartość torbieli wraz z torebką. Zdarza się, że cały proces da się wykonać również bez konieczności nacinania skóry. Takiego zabiegu nie można przeprowadzać samodzielnie.
Brodawczak powieki
Brodawczak powieki to zmiana łagodna, która może występować w jednym lub obojgu oczach. Najczęściej jest to uniesiona struktura z naczyń włosowatych o lśniącej powierzchni. U osób z ciemniejszą karnacją brodawczak zwykle jest jaśniejszy.
Objawy: Brodawczak powieki objawia się przede wszystkim uczuciem obecności ciała obcego. Powoduje on też nadmierną produkcję łez. Jest również mało estetyczny. W poważniejszych przypadkach rogowacieje i nachodzi na spojówkę, utrudniając prawidłowe widzenie.
Leczenie: Leczenie brodawczaka powieki jest trudne i wiąże się z dużym ryzykiem nawrotów. W przypadku mniejszych zmian zwykle nie podejmuje się żadnych działań. Leczenie chirurgiczne wdraża się w przypadku większych brodawczaków, przede wszystkim u dorosłych. Polega ono na usunięciu zmiany, choć niesie za sobą ryzyko rozsiania zakażonych komórek i nawrotów problemu.
Kępki żółte
Kępki żółte to grudkowate zmiany skórne, które mogą pojawić się na całym ciele, ale zdecydowanie najczęściej występują na powiekach. Składają się one z piankowych komórek bogatych w cholesterol.
Objawy: Kępki żółte nie zaburzają funkcji powiek. Są one przede wszystkim problemami estetycznymi, które nie powodują dodatkowych dolegliwości. Świadczą jednak o nieprawidłowej diecie lub problemach z metabolizmem tłuszczów w organizmie.
Leczenie: Leczenie kępek żółtych polega na zabiegowym usunięciu zmian. Konieczne jest również zmodyfikowanie swojej diety, ponieważ problem ten może powracać, zwłaszcza gdy gospodarka lipidowa nie została unormowana.
Zapalenie brzegów powiek
Zapalenie brzegów powiek to stan o charakterze przewlekłym. Może wynikać z zakażenia gronkowcem. U niektórych osób występuje również w związku z alergią lub nieprawidłowym działaniem gruczołów Meiboma.
Objawy: Podstawowymi objawami zapalenia brzegów powiek jest zaczerwienienie i obrzęk. Pojawiają się one zazwyczaj u nasady rzęs. Inne symptomy to sklejanie się rzęs, uczucie ciała obcego pod powieką, łuszcząca się skóra, pieczenie oraz świąd.
Leczenie: Istnieje możliwość zastosowania leczenia farmakologicznego, najczęściej maści z antybiotykiem. Niektórzy pacjenci stosują też preparaty doustne ze sterydami. Wskazane jest również stosowanie ciepłych okładów i masażu powiek.
Skórzak
Skórzak jest zmianą, która pojawia się przede wszystkim u dzieci. Najczęściej występuje jednostronnie. Zwykle nie powoduje żadnych objawów, ale w poważniejszych stadiach może być powodem dyskomfortu. W obrazie histologicznym skórzak cechuje się budową zbliżoną do skóry.
Objawy: Skórzak w poważnych stadiach powoduje astygmatyzm, a także podrażnienie oka. Przyczynia się do trudności w zamykaniu powiek.
Leczenie: Leczenie skórzaka zakłada głównie jego chirurgiczne usuwanie. Decyzję o takim zabiegu podejmuje się w sytuacji, gdy zmiana zajmuje znaczny obszar rogówki lub powoduje astygmatyzm.
Jak rozpoznać poszczególne zmiany na powiekach?
Niektóre z wymienionych zmian na powiekach są do siebie bardzo podobne, zwłaszcza na początkowych etapach, gdy nie są jeszcze rozległe. Z tego powodu identyfikacją problemu zawsze powinien zająć się lekarz. Specjalista doskonale wie, jak wyglądają poszczególne zmiany skórne powiek, a także potrafi wdrożyć odpowiednie leczenie. W przypadku większości z wymienionych problemów tego typu istnieje opcja zastosowania nawet kilku różnych metod ich zwalczania, w zależności od stopnia rozrostu zmiany czy zdrowia pacjenta.
Jeśli zauważysz u siebie niepokojące zmiany skórne w obrębie powiek, udaj się do okulisty lub dermatologa. Jeżeli okaże się, że wybrany lekarz nie jest w stanie odpowiednio zdiagnozować problemu, skieruje Cię on do innego specjalisty. Wiele zmian na powiekach jest w stanie zniknąć samoistnie, jednak w razie ich rozrostu może dojść nawet do pogorszenia ostrości widzenia czy wystąpienia astygmatyzmu.
Bibliografia
