Choć operacja zaćmy jest zabiegiem stosunkowo prostym i pozbawionym ryzyka większych powikłań, to okres pooperacyjny u wielu pacjentów budzi niepokój i wątpliwości. Dlatego też po ustaleniu terminu operacji warto dowiedzieć się, jak będzie przebiegał proces rekonwalescencji, aby zaplanować sobie kilka dni wolnego od codziennych zajęć. Dowiedz się więcej o tym, czego nie wolno po zabiegu i jak wygląda powrót do zdrowia po operacji zaćmy.

Jak przebiega operacja zaćmy?

Leczenie operacyjne to na razie jedyny zabieg na zaćmę, który pozwala pacjentowi wrócić do zdrowia. Polega on na usunięciu zmętniałej soczewki własnej chorego i wszczepieniu na jej miejsce implantu [1]. Nowoczesne leczenie operacyjne zaćmy wykorzystuje ultradźwięki. Lekarz za pomocą ultradźwiękowej końcówki (tzw. fakoemulsyfikacja) rozbija zmętniałą soczewkę, a następnie zasysa
i starannie usuwa jej resztki z oka. W dalszym etapie zabiegu następuje wszczepienie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej [2].

Jak długo trwa operacja zaćmy?

Pacjenci często zastanawiają się, ile trwa operacja zaćmy i pytają, kiedy nastąpi wyjście do domu? Odpowiedzi na te pytania spotykają się z miłym zaskoczeniem. Operacja zaćmy jest zabiegiem prostym, bezpiecznym i zwykle nie powoduje dużego dyskomfortu u pacjenta w okresie rekonwalescencji pooperacyjnej. Tak naprawdę tego typu zabieg nie wymaga hospitalizacji, a pacjent tego samego dnia może wrócić do domu.

Jak to wygląda w praktyce? Otóż zabieg na zaćmę trwa krótko, bo tylko około 10-15 minut. Pacjent sam wstaje z fotela zabiegowego i przez około 3 godziny musi pozostać w szpitalu. Dzięki temu jest pod obserwacją i na wypadek złego samopoczucia szybko zostanie mu udzielona pomoc medyczna. Jeśli po upływie tego czasu nie zgłasza niepokojących objawów, a lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań do wypisu, może wyjść do domu.

Ile trwa rekonwalescencja po zaćmie?

Rekonwalescencja po operacji zaćmy trwa zwykle około 4 tygodni. Zależy głównie od stanu zaawansowania choroby, wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia i chorób współwystępujących. Proces gojenia przebiega indywidualnie i zależy również od tego, jak pacjent przestrzega ograniczeń po zabiegu. Trzeba pamiętać, że oko po operacji jest wrażliwe i nie wolno go narażać na ryzyko pojawienia się infekcji lub na zmiany ciśnienia wewnątrzgałkowego. Dlatego zarówno w dniu zabiegu, jak i w kolejnych dniach rekonwalescencji po zaćmie należy trzymać się zaleceń lekarskich
i przestrzegać obowiązujących ograniczeń.

Rekonwalescencja po operacji zaćmy – jakie są ograniczenia?

Bezpośrednio po operacji zaćmy nie wolno robić kilku rzeczy. Obowiązują nieliczne, ale konkretne ograniczenia. W ciągu pierwszych dni po operacji chodzi przede wszystkim o oszczędnytryb życia, odpoczynek, unikanie dużego wysiłku fizycznego, w tym ćwiczeń fizycznych, podnoszenia lub przenoszenia ciężkich przedmiotów oraz schylania się. Należy również chronić operowane oko przed działaniem czynników drażniących (np. unikanie makijażu lub innych produktów do pielęgnacji oczu, kontaktu z gorącą parą, ostrego światła) [1]. W dniu zabiegu lepiej zrezygnować z gorących kąpieli i mycia włosów.

W kolejnych dniach i tygodniach po operacji należy:

• unikać długiego patrzenia na ekrany urządzeń elektronicznych (praca przed komputerem, oglądanie telewizji, przeglądanie stron internetowych na smartfonie itp.);
• nie kierować pojazdami;
• nie dotykać oczu rękami (szczególnie w przypadku osób, które mają zwierzęta);
• nie korzystać z basenów oraz innych kąpielisk;
• zrezygnować z makijażu oczu;
• nosić okulary przeciwsłoneczne z filtrem, nawet w niesłoneczne dni;
• używać osłonki na oko w nocy przez pierwsze 7 dni po zabiegu;
• pominąć treningi na siłowni oraz inne intensywne ćwiczenia fizyczne.

Wszystkie ograniczenia mają na celu zapewnienie oczom odpoczynku oraz uniknięcie tarcia i zanieczyszczenia operowanego obszaru.

Praca i aktywność fizyczna – kiedy można wrócić do obowiązków?

Okres pooperacyjny po zabiegu na zaćmę wymaga jedynie względnego odpoczynku dla pacjenta, Chodzi głównie o ochronę oczu, zabezpieczenie operowanego obszaru i przystosowanie się do zmian wywołanych operacją. Dla wielu osób bardzo ważna jest kwestia tego, kiedy można wrócić do pracy po operacji zaćmy. Sugeruje się, aby pacjenci poddawani zabiegowi byli przygotowani na wzięcie od 5 do 7 dni wolnego od pracy w przypadku zawodów niewymagających dużego wysiłku fizycznego i do 15 dni w przypadku prac cięższych lub o większym ryzyku uszkodzenia wzroku.

Po operacji zaćmy często odczuwa się dyskomfort pod wpływem sztucznego i naturalnego światła oraz wahania jakości widzenia. Ponadto duża aktywność fizyczna może powodować wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, co prowadzi do odczuwania dyskomfortu, a także utrudnia proces gojenia. Ważne jest również, aby w okresie rekonwalescencji po zaćmie zapobiec przedostawaniu się cząstek kurzu i potu do oczu.

Czy po operacji zaćmy można podróżować?

Co zrobić w sytuacji, gdy termin umówionej operacji zaćmy wypada na tydzień przed lotem na egzotyczne wakacje? Jeżeli po zabiegu nie wystąpią powikłania, nie ma przeciwwskazań do odbycia podróży. Latanie samolotem nie jest niebezpieczne dla osób, u których usunięto zaćmę. Lepiej jednak unikać latania bezpośrednio w dzień po zabiegu. Warto odczekać minimum tydzień, by rekonwalescencja przebiegała spokojnie, bez narażenia na czynniki utrudniające gojenie. Suche powietrze w samolocie może wysuszać gałkę oczną, co niekorzystnie wpływa na powrót do zdrowia.

Trzeba mieć również na uwadze, że operowanego miejsca nie wolno narażać na kontakt ze słońcem
i wodą morską. Należy unikać też pływania w basenie i przebywania na plaży, co może odebrać radość z wakacji. Niewskazane jest również prowadzenie samochodu po operacji zaćmy. Po zabiegu zmienia się ostrość widzenia i należy nauczyć się funkcjonowania w „nowej” rzeczywistości. Najczęściej zakaz kierowania samochodem po usunięciu zaćmy obowiązuje przez 14 dni.
W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić powstrzymanie się od prowadzenia auta przez kilka tygodni (od 4 do 6).

Jakie są zalecenia żywieniowe po operacji zaćmy?

Przestrzeganie zdrowej, zbilansowanej diety jest niezbędne do szybkiego i skutecznego powrotu do zdrowia po każdej operacji, również po zabiegu na zaćmę. Warto mieć na uwadze, że niektóre pokarmy i napoje nie są wskazane w okresie rekonwalescencji.

Czy po operacji zaćmy można jeść mięso?

Tak, po operacji zaćmy można bezpiecznie jeść mięso. Staraj się jednak wybierać chude rodzaje
i dobrze je gotować, aby uniknąć spożycia nadmiernych tłuszczów. Tłuste mięsa, podobnie jak pikantne potrawy, mogą zaburzać trawienie i zwiększać ciśnienie krwi.

Czy po zabiegu zaćmy można jeść owoce?

Nie ma przeciwwskazań, by jeść owoce. Najlepiej jednak unikać kwaśnych owoców, takich jak pomarańcze i cytryny, których soki wydobywające się podczas obierania lub gryzienia, mogą podrażniać oczy.

Czy mogę pić kawę po operacji zaćmy?

Kawa to napój pobudzający, który może wpływać na zaburzenia snu i powodować nerwowość. Tymczasem po operacji należy dobrze odpocząć i unikać stresujących sytuacji.  Dlatego w okresie rekonwalescencji należy  ograniczać spożycie napojów kofeinowych. Zatem picie kawy po operacji zaćmy, podobnie jak mocnej herbaty, nie jest wskazane. Najlepiej wybierać wersje bezkofeinowe.

Czy można pić napoje alkoholowe po usunięciu zaćmy?

Po operacji zaćmy należy unikać spożywania napojów alkoholowych, gdyż może to zwiększać ryzyko krwawień i wpływać na skuteczność przepisanych leków. Ponadto alkohol może powodować odwodnienie i utrudniać powrót do zdrowia, co jest bardzo poważnym problemem. Dlatego przez okres rekonwalescencji należy powstrzymać się od picia alkoholu w każdej postaci.

Jakie są zalecenia lekarskie po zabiegu na zaćmę?

Powodzenie operacji zaćmy zależy również od bezwzględnego stosowania się do zaleceń lekarskich. Jeśli o nie chodzi, pacjent musi ściśle przestrzegać stosowania przepisanych przez okulistę leków. Krople po operacji zaćmy to leki przeciwzapalne lub z antybiotykiem, które ograniczają ryzyko powikłań po zabiegu [1]. Zwykle zaleca się ich stosowanie przez 3-4 tygodnie po operacji [2], żeby zachować nawilżenie oka i przyspieszyć proces gojenia po zabiegu. Pacjent powinien ściśle stosować się do wskazówek lekarza. To specjalista ustala częstości zakrapiania oczu i długość leczenia pooperacyjnego [2].

Należy również przestrzegać terminów wizyt u lekarza. Kiedy kontrola po operacji zaćmy jest konieczna? Pacjent powinien skorzystać z przynajmniej dwóch wizyt kontrolnych. Pierwsza odbywa się po 1-2 dniach od zabiegu, a druga średnio 1-2 tygodnie później [3]. Jeżeli pojawią się komplikacje lub powikłania, należy niezwłocznie udać się do okulisty.

Czy rekonwalescencja po operacji zaćmy przebiega bezproblemowo?

Po zabiegu na zaćmę może pojawić się obrzęk powiek i uczucie piasku w oczach, a także nadwrażliwość na światło, łzawienie i zaczerwienienie oczu. Przez kilka dni lub tygodni po zabiegu może dokuczać niewyraźne widzenie, lub zmiana koloru przedmiotów. Ze względu na rodzaj wszczepionej soczewki często potrzebny jest pewien czas adaptacji do normalizacji procesu widzenia. Jeśli objawy nie ustępują lub nasilają się, należy skontaktować się z lekarzem.

Oczy to delikatna struktura, bardzo podatna na uszkodzenia i infekcje. Okres poświęcony na rekonwalescencję po operacji zaćmy ma na celu zapewnienie oczom idealnych warunków do odpowiedniego gojenia bez infekcji. Dlatego tak istotne jest stosowanie kropli do oczu zalecanych przez okulistę oraz trzymanie się ograniczeń wskazanych po zabiegu.

Bibliografia:

[1] Stodolska-Nowak A., Siwiec-Prościńska J., Zaćma, 2018, Okulistyka po Dyplomie.

[2] Omulecki W., Zaćma, 2013, Medycyna Praktyczna dla Pacjenta.

[3] Wilczyński M., Zaćma – co każdy internista wiedzieć powinien, 2023, Medycyna po Dyplomie.